thử Critical Thinking với AI

Trong một dịp ôn lại chuyện nghề Comtor./ BrSE với một người bạn, chúng tôi nhất trí rằng một số kỹ năng như Horenso (báo cáo, liên lạc, thảo luận) , đặt câu hỏi hiệu quả, Critical Thinking/ tư duy giải quyết vấn đề là những kỹ năng hết sức căn bản. Một Comtor. hay BrSE muốn làm tốt vai trò của mình cần trau dồi nền tảng với những kỹ năng mang tính tư duy này.

Tuy nhiên, thực tế là ở nhiều công ty các bạn được “vứt” luôn vào dự án, tự mò, tự bơi, lâu thành thói quen và làm việc theo lối mòn. Nhiều bạn cứ ở mãi trong lối mòn mà không tự trang bị hoặc có cơ hội được training (đào tạo) để làm việc hiệu quả hơn, bắt đầu từ chính những kỹ năng nền tảng vừa nêu.

Rồi một ngày kia sẽ xảy ra vụ việc dự án dính claim khách hàng phàn nàn, không hài lòng về chất lượng hoặc các sự cố không được giải quyết tốt ….. , tổ chức lại đặt ra vấn đề cần đối ứng khách hàng tốt hơn, cần xử lý vấn đề tốt hơn và một trong những giải pháp hầu như sẽ được đưa ra/ nhắc lại là training các BrSE.

Nhưng nói dễ hơn làm. Bản thân việc training cũng không đơn giản. Có ai đủ kinh nghiệm để training không? tức là có trainer không? Mà có trainer rồi thì cũng không thể tay không đi training được, phải có tài liệu, slide mới tổ chức training được ….

Bản thân là một người từng làm trainer khá nhiều, tôi hoàn toàn chia sẻ những khó khăn triển khai training. Nhớ những lần miệt mài làm slide, chỉnh sửa, thêm minh hoạ, review …. Không có slide nào dù đơn giản đến đâu mà tôi không chỉnh sửa dưới 10 lần cả, đó là chưa kể từ lúc lên ý tưởng, đưa thành khung (agenda), rồi tìm ví dụ minh hoạ, tìm bài tập nhóm …. không ít thời gian công sức phải bỏ ra.

Những khi công việc bận rộn thì thời gian đâu mà chuẩn bị ngần ấy và làm slide?

Gần đây, trong công ty một cao thủ chia sẻ một mẹo dùng AI có thể áp dụng ngay trong công việc hàng ngày! Và đó đơn giản chỉ là một prompt (câu hỏi dành cho) AI hơi dài một chút, chỉ một prompt ấy là đủ để hướng dẫn để AI hỏi mình 5 whys khi điều tra nguyên nhân. (tôi sẽ giới thiệu prompt này trong một bài khác)

Thường thì tôi chỉ biết đặt câu hỏi cho AI và sử dụng câu trả lời của nó, còn bây giờ ngược lại, với mẹo trên, (đưa cho AI vấn đề,) hướng dẫn để AI hỏi (về vấn đề ấy) và mình đi trả lời câu hỏi của AI. Chẳng hạn với một bạn mới chưa biết 5 Whys là gì, giờ đây AI có thể trở thành một Personal Trainer để bạn ấy làm quen một cách trực quan và trực tiếp xem 5 whys hoạt động ra sao với bất kỳ tình huống thực nào trong dự án.

💡 Đột nhiên tôi nảy ra ý nghĩ, vậy sao không thử làm tương tự với Critical Thinking? Mục đích tôi hướng đến là tạo ra một “ông bạn đồng hành” trong tình huống dự án thực, kẻ có thể đưa ra ý kiến tham mưu cho tôi bất cứ lúc nào với tư duy Critical Thinking.

OK, làm luôn 🚀

🛠 a. PM bắt đầu với cách cùi bắp anh ta thường dùng: hỏi để AI đưa ra ví dụ:

— prompt 1. —-

hãy cho một ví dụ điển hình triển khai Critical Thinking

——

lập tức “ông bạn” AI vào việc, rất tỉ mỉ luôn!

🛠 b. Tốt rồi, giờ PM mới nêu mục đích thật sự mình muốn gì, đồng thời không quên tham lam test ông bạn AI cái

— prompt 2 —-
với Critical Thinking, tôi muốn tập trung vào việc "tạo ra" các câu hỏi cụ thể hơn xuất phát từ câu hỏi ban đầu. Vậy hãy liệt kê các câu hỏi cụ thể hơn có thể được tạo ra trong tình huống trên

——

. Về lý thuyết Critical Thinking thì PM cho rằng điều quan trọng nhất là cần xác định Vấn đề (issue) từ tình huống. Bản thân tình huống thì chưa phải và thường không phải là Issue, vì thế, trước khi đi sâu vào tìm hiểu tình huống, việc đầu tiên cần trả lời câu hỏi “Vấn đề (mà tình huống đặt ra) là gì?”, có trả lời chuẩn xác câu hỏi này thì việc triển khai Critical Thinking tiếp mới có ý nghĩa.

🛠 c. PM chia sẻ cho “ông bạn” chính xác cách hiểu trên:

— prompt 3 —

bây giờ tôi muốn hỏi về lý thuyết, điều quan trọng nhất là với Critical Thinking là câu hỏi "vấn đề là gì" có phải không? Vì thông thường ta được cung cấp rất nhiều chi tiết của tình huống, nhưng bản thân các chi tiết đó có thể không quan trọng bằng vấn đề được đặt ra và việc làm rõ vấn đề trước khi cố gắng giải quyết tình huống là điều mà Critical Thinking hướng đến, có phải không?

—-

Được ông bạn nhiệt liệt đồng ý rồi! Tuyệt vời

🛠 . Tiếp theo, PM vớ lấy một tình huống đang đặt ra trong ngày

Đó là một câu hỏi từ bên Nhật và PM tự tóm tắt lại nó :

—–tình huống như sau: (dùng để làm prompt 5 luôn)—

khách hàng có một câu hỏi như sau:

sau khi confirm thì KH nói có 2 Adset sau đều setting tương tự:

Account ID：44xxx0 Adset a. Adset name：DT_Dxxxxtf②

Account ID：27xxx5 Adset b. Adset name：DT_D/xxx314②）

trong link ở dưới là log cho thấy API request để ON đã chạy thành công cho Adset a. https://samsara.vn/C0xxxJ8LD/p170000067479

trong khi đó Adset b. thì từ log thấy API request để ON đã không chạy được cho Ad set b. này mặc dù a. và b. là setting tương tự nhau

–> khách hàng hỏi có giải thích được VÌ SAO lại xử lý khác nhau cho a. và b. không? –> nhờ team điều tra, trả lời

—– hết tình huống —-

🛠 . Trước khi đưa tình huống cho ông bạn AI, PM check lại với Dev. bằng câu hỏi tương tự:

Q câu hỏi:

Giờ làm rõ logic thêm chút nhé
Để làm rõ, xin hỏi :
. Vấn đề ở đây (theo em hiểu) là gì?

A trả lời:

>. Vấn đề ở đây (theo em hiểu) là gì?

 Vâng, em xin trả lời như sau:
Về cơ bản, em thấy có 2 vấn đề chính ở đây:

.API … là hệ thống bên ngoài, team không quản lý nên cần liên hệ với bên đó. Việc này sẽ mất thời gian

.Hệ thống trong trường hợp này vẫn hoạt động đúng theo specs (tìm ra đối tượng, gửi được request tác động tới …). Việc vì sao API .. có đối tượng tác động được, có đối tượng lại báo lỗi thì hệ thống không thể kiểm soát được

Việc điều tra tại sao lại có lỗi như vậy rất khó khăn, vì: Kiến thức về nghiệp vụ abcd của team còn hạn chế

🛠 . OK 😉 Dev. thì vậy. Trả lời cho câu “vấn đề là gì?” và trả lời cho câu “kết quả điều tra của bạn là gì?” cũng same same như nhau cả!,

thế còn AI trả lời sao?

🛠 d. Nói với ông bạn AI rằng giờ ông chuẩn bị tư vấn cho tôi nhé:

— prompt 4 —–

—-

🛠 e. Tiếp theo, đơn giản là PM copy paste toàn bộ nội dung tình huống đã tự tóm tắt ở trên vào thành — prompt 5 —- cho AI, và ông bạn trả lời:

🛠 Chính thế, câu trả lời của ông bạn trọng tâm hơn hẳn, PM copy luôn “vấn đề” mà ông bạn đưa, chuyển cho Dev., hỏi Dev. có đồng ý không

——-
Trước khi vội vàng điều tra nguyên nhân kỹ thuật, ta cần tự hỏi:

Vấn đề thực sự là gì?

Có phải vấn đề là API request cho Adset b. không chạy, trong khi Adset a. chạy thành công không?
(Đây có vẻ là vấn đề chính, nhưng có thể có những yếu tố khác cần xem xét.)
——-
em có đồng ý với Vấn đề nêu trên không?

Dev. đồng ý luôn! 🙂 , thế là bước xác định Vấn đề với Dev. cũng xong.

🛠 . với Vấn đề được thống nhất lại như, PM muốn nhờ Dev. đưa thêm thông tin:

Q câu hỏi:

vậy anh cần biết: Liên quan đến vấn đề trên, em đã điều tra ra được những gì?

A trả lời

> em đã điều tra ra được những gì?

• Lấy thông tin (được API … trả về) cho 2 Ad Set được yêu cầu
• Với hệ thống : Các bước xử lý (xác định đối tượng , gửi request tác động …) hoạt động đúng, không phát hiện điều gì bất thường

Dev. trả lời ngắn gọn và … hơi ít thông tin 🙂

🛠 f. Giờ PM mới mời ông bạn AI vào cuộc ha.

— prompt 6 —-

Vấn đề là: API request để ON Adset a. chạy thành công, trong khi API request để ON Adset b. chạy lỗi, mặc dù 2 Adset setting tương đương nhau
hãy cho các câu hỏi triển khai tiếp theo theo Critical Thinking

—-

🛠 . Ông bạn tư vấn cho khoảng gần hai chục câu hỏi, PM tự lọc bớt và đưa lại cho Dev., nhờ Dev. điều tra thêm:

🛠 .Nhờ thế, Dev. sau đó tự suy xét thêm, đặt ngược lại một câu hỏi bổ sung cho PM và từ đó câu chuyện lại rẽ sang một hướng khác chứ không dừng lại câu trả lời ban đầu mà Dev. đã đưa ra nữa. Rốt cuộc, vụ việc này kết thúc (end up) như cột bên phải trong bảng dưới, còn nếu không kéo AI vào tư vấn Critical Thinking giúp thì nó đã end up như bên trái:

Phù, lồng ghép cả đoạn hỏi đáp với Dev. nên hơi dài dòng 🙂

📌 Vậy xin tóm tắt lại các bước có thể training/ demo Critical Thinking trực quan cho các bạn mới như sau:

👉 1. hỏi mồi hỏi để AI đưa ra ví dụ về topic cần training:

— prompt 1. —-

hãy cho một ví dụ điển hình triển khai Critical Thinking

👉 2. nêu mục đích của buổi training cho AI (phần bắt liệt kê câu hỏi luôn có thể để optional)

— prompt 2 —-
với Critical Thinking, tôi muốn tập trung vào việc "tạo ra" các câu hỏi cụ thể hơn xuất phát từ câu hỏi ban đầu. (Vậy hãy liệt kê các câu hỏi cụ thể hơn có thể được tạo ra trong tình huống trên — optional)

👉 3. c. nhắc lại AI tầm quan trọng của việc xác định Vấn đề từ tình huống

— prompt 3 —

bây giờ tôi muốn hỏi về lý thuyết, điều quan trọng nhất là với Critical Thinking là câu hỏi "vấn đề là gì" có phải không? Vì thông thường ta được cung cấp rất nhiều chi tiết của tình huống, nhưng bản thân các chi tiết đó có thể không quan trọng bằng vấn đề được đặt ra và việc làm rõ vấn đề trước khi cố gắng giải quyết tình huống là điều mà Critical Thinking hướng đến, có phải không?

👉 4. khởi động role-play với AI

— prompt 4 —–

bây giờ hãy role play, bạn là chuyên gia Critical Thinking và tôi sẽ đưa ra tình huống, sau đó tôi sẽ hỏi bạn vấn đề là gì và bạn sẽ đưa ra cho tôi hướng trả lời theo Critical thinking được không?

👉 5. Tự soạn tình huống và cung cấp cho AI

— prompt 5 —–

tình huống như sau:
--- khách hàng (KH) có một câu hỏi như sau ----
KH nói có 2 Adset sau đều setting tương tự:
Account ID：44xxx0
Adset a. Adset name：DT_Dxxx_nnnn②

Account ID：27xxx5
Adset b. Adset name：DT_D/xxx314zzz②）
trong link ở dưới là log cho thấy API request để ON đã chạy thành công cho Adset a.

https://samsara.avija/archives/CxxxD/p174200009
trong khi đó Adset b.
thì từ log thấy API request để ON đã không chạy được cho Ad set b. này
mặc dù a. và b. là setting tương tự nhau
--> khách hàng hỏi có giải thích được VÌ SAO lại xử lý khác nhau cho a. và b. không? --> nhờ team điều tra, trả lời
----- hết tình huống ----

👉 6. xác nhận Vấn đề và yêu cầu cung cấp các câu hỏi Critical Thinking

— prompt 6 —-

Vấn đề là: API request để ON Adset a. chạy thành công, trong khi API request để ON Adset b. chạy lỗi, mặc dù 2 Adset setting tương đương nhau
hãy cho các câu hỏi triển khai tiếp theo theo Critical Thinking

😊 Cảm ơn các bạn đã đọc bài,

hẹn gặp lại với chia sẻ về “AI cho training” tiếp theo