thơ về cây tre (bài lược dịch)

見えないところで　つながりあって

生きているのは　竹だけではない

東井　義雄（とおい　よしお）

1912年、兵庫県生まれ

「仏の声を聞く」（柏樹社）より

chúng vốn kết nối nơi ẩn dấu vô hình

nên sự sống đâu chỉ ở từng cây tre

(Yoshiyo Tooi)

1912, Hyogo prefect

法話

近頃は、「自分のことは自分でする、ほっといてくれ」ということが多いようです。独立自尊、他人に世話をかけない、迷惑をかけない、それがかっこいいことです。親も子に、他人さまに迷惑をかけるな、と教えます。それは確かに正しいことでしょう。はじめから他人のことをあてにして、物事をするような者にはろくな者はいません。先ず自分のできることは自分でする、ということは、基本的なことでしょう。

Gần đây có vẻ nhiều người nói thẳng thừng “Mặc kệ tôi, việc tôi tôi làm”. Độc lập tự chủ, không nhờ vả, không phiền đến người khác mới là Cool! Bố mẹ cũng dậy con rằng đừng có làm phiền người khác. Tất nhiên điều đó đúng. Làm chuyện gì cũng muốn dựa vào người khác ngay từ đầu thì khó mà làm người hẳn hoi được. Ta làm việc mà ta có thể làm trước đã, đó là điều cơ bản.

しかし、人生はそれだけではありません。何でも自分だけでできるなら、だれも挫折したり、失敗したりしません。人生は挫折や失敗の連続です。そのとき、思いがけず、私をたすけたり、力づけたりしてくれる人がいるものです。そういうお互いの助け合いによって、社会というものはなりたっているのです。

Thế nhưng cuộc đời không chỉ có vậy. Nếu tự mình mà làm được mọi thứ, thì trên đời đã không có ai buồn khổ hay thất bại. Cuộc đời có khi chẳng khác gì một chuỗi đổ vỡ và thất bại. Những lúc như thế lại tình cờ xuất hiện ai đó giúp đỡ, động viên ta. Chính nhờ những sự hỗ trợ tương thân ấy mà xã hội ra đời.

竹薮の竹は、一本一本たっていますが、その実、根が藪全体に張りわたされ、みなつながっています。東井先生は、それを言いたかったのでしょう。生命というものは、決して孤独ではない、みなつながり合い助け合って生きているのだ、その根本には生命の源があり、そこから、一つ一つの生命がはぐくまれているのだ、と。

Trong bụi tre ta thấy từng cây từng cây, nhưng kỳ thực ở bên dưới rễ của cả bụi nối kết toả lan ra toàn thể. Hẳn là thầy Yoshio muốn nói đến cái này. Thầy muốn nói không có sự sống nào tách biệt, mọi sinh mệnh đều sống trong mối tương hỗ tương kết với những thứ khác, rằng chính sự tương hỗ đó là mạch nguồn, là gốc rễ của sự sống, rằng từng sinh mệnh đều được nuôi dưỡng, trưởng thành từ mạch nguồn đó.

「人生は孤独だ、家族といい友人といっても、いざというときは、だれも自分のことを理解してくれない、所詮、自分は一人だ」と思って孤独の地獄におちこんでいる人が多いのが、最近の状況です。

Gần đây, nhiều người quan niệm rằng “Đời sống là cô độc, cho dù có người thân và bạn bè, lúc cần thì lại chẳng có lấy một người hiểu ta, rốt cục cũng chỉ có mình ta” rồi rơi vào vòng xoáy cô độc.

しかし、この世のありとあらゆるもので、ほんとうに孤独なものは一つもありません。どんなものも、必ず仲間があります。砂漠に住む一匹のトカゲでも、そのいのちの源をさかのぼれば、限りない生命連鎖の中にあることを知ることができるでしょう。

Thế nhưng, thực sự thì tất cả mọi thứ trong thế giới này không có một thứ gì là cô độc hết. Dù là thứ gì chắc chắn cũng có “bè bạn”. Cho dù là 1 con thằn lằn trên sa mạc, nếu ta lần ngược về nguồn cội của sinh linh nhỏ bé ấy cũng có thể thấy một chuỗi vô tận các sinh mệnh mà nó là một mắt xích trong đó.

そのいのちの源はどこにあるのでしょうか。キリスト教の聖書には、「神による生命の創造」ということが説かれています。これは、生命の源に対する驚きを表現しているのです。人間の知恵では測りがたい源からの生命の誕生を、「神による創造」と言ったのです。科学的に確かめてそう言っているのではありません。それは、驚きの表現です。いのちには、そういう不思議がこめられているのです。それに驚かなくなったとき、人間は自らの深い源泉を見失うでしょう。

Cội nguồn của sinh linh đó nằm ở đâu? Thánh thư của Thiên chúa giáo có viết “Sự sống là sáng tạo của Chúa”. Câu nói này biểu hiện sự kỳ diệu về cội nguồn của sự sống. Quan niệm sự sống ra đời từ một cội nguồn mà trí tuệ của con người khó lĩnh hội được thốt ra thành “Chúa sáng tạo ra sự sống”. Đây không phải là một phát ngôn dựa vào khoa học. Đây là một câu kinh cảm. Sự sống hàm ý những điều huyền diệu như thế đó. Khi mất khả năng ngạc nhiên trước huyền diệu này, con người tự đánh mất đi mạch nguồn thâm sâu của mình.

その源のあることに気づき、そこに帰ることが、ほんとうの宗教心です。

Nhận ra hữu tính của nguồn cội này, quay về với nó, chính là tín ngưỡng đích thực vậy.

石田　慶和（いしだ　よしかず）

仁愛大学学長

Ishida Yoshikazu

Dean of Jin Ai University